Çocuğun Tuvalet Eğitimi

TUVALET EĞİTİMİ

Çocukların küçük yaşlardan itibaren birtakım temel alışkanlıkları kazanmaları beklenir. Bu alışkanlıkların en önemlilerinden biri de tuvalet alışkanlığıdır.2-3 yaş dolaylarında bu alışkanlığa sahip olmaları beklenir. Tuvalet alışkanlığını kazanma zamanı çocuğa ve ailenin tutumuna göre değişebilir.

20 ay dolaylarında çocuğun tuvalet eğitimine başlamak için yeterli olgunluğa ulaştığı düşünülebilir. Buna rağmen  bazı çocuklar  bu olgunluğa 18.ayda ,bazıları da 2-2.5 yaş dolaylarında ulaşabilir. 2 yaş çocuğunun dışkılama ve işeme kaslarının işlevlerindeki gelişme göze çarpar. Çocuğun kakasını ve çişini tutabilmesi ve annenin isteği zaman ve yerde yapması,yakın çevresinden büyük ilgi görür ve ödüllendirilir. Böylece  çocuk artık toplumun iyi –kötü ,doğru-yanlış ve ayıp gibi yargılar ile karşılaşmaktadır.

Çocuğun dışkılama ve işeme kaslarına hakim olabilmesi seçim yapabilme duygusunun gelişmesine yol açar. Denetim ve seçim yaparak karar verebilme ise özerklik duygusunun temelidir. Özerklik duygusu gelişmezse çocukta başkaları tarafından denetlenme ,kararsızlık,kuşku ve utanç duygularının temelleri atılacaktır.

15 aylıktan önce çocuk ,kendiliğinden lazımlığa oturamaz. Önce altını ıslattıktan sonra,altını ıslattığını annesine anlatmaya çalışır. Daha sonra da yapmak üzere iken anlatır. Kontrolün  ilk aşamalarında  idrar kesesi boşalma ihtiyacı duyduğunda bekleyemez. 2 yaşına gelindiğinde çoğunlukla çocukların tuvaletlerini annelerine vaktinde haber verdikleri gözlenir

2-2.5 yaşına gelindiğinde ise çocukların çoğunluğu külotlarını indirerek tuvalete oturmaya ve temizlenme dışında her türlü ihtiyaçlarını  kendi başlarına görmeye çalışırlar. 3 yaş dolaylarında gün içinde rastlanan idrar ve dışkı kaçırmaları azalır. Bununla birlikte çocukların tuvalet ihtiyaçlarını gidermek üzere son dakika ya kadar beklemelerine ve tuvalete gitmeden önce ciyak ciyak bağırmalarına sık sık rastlanır. 3.5 yaşa gelindiğinde çocukların çoğu geceleri yataktan kaldırılarak tuvalete götürülürse geceyi kuru geçirir. Bununla birlikte 4-5 yaşına kadar bazı kaçırmalar olabilir. Yine bu yaşlarda çocuklar tuvalet için gece kalkmayı öğrenirler.

Bazı uzmanlar çocuğun lazımlığa sağlam ve rahat bir şekilde oturma olgunluğuna ulaşmadan önce lazımlık alışkanlığının kazandırılamayacağını söylerler. Çocuk annesine “çişim var” deyinceye kadar onu lazımlığa oturmaktan ictinab etmek gerekir. Tuvalet alışkanlığı telaş yapmadan, sakin bir biçimde ve zor kullanmadan gerçekleştirildiği  sürece yararlıdır. Bu alışkanlığın başladığı tarih bizim için çokta önemli değildi.

TUVALET EĞİTİMİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

Uygun yaş

Eğer çocuğunuz 20 aylık olduysa , tuvalet eğitimine başlamak için yeterli olgunluğa ulaştığı düşünülebilir. Buna rağmen bazı çocuklar bu olgunluğa 18. ayda bazıları da 24. ayda ulaşabilir. Ebeveynin  bu ferdi farkları tanıyabilmesi için şu ölçütlerden yararlanması mümkündür :

a)  Mesane kontrolü ne düzeyde?

• Bedeni gelişimi uygun mu?
• Zihni  gelişimi nasıl?

Şimdi bu soruların cevaplarını  anne –baba nın birlikte bulabilecekleri bazı ipuçlarına değinelim.

Mesane kontrolünün kurulma koşulları:

*Çoçuğunuz çişini gün boyunca,defalarca az az yapmak yerine birkaç kere ancak yeterli miktarda yapabiliyor mu?

*Genellikle birkaç saat boyunca kuru kalabiliyor mu? (2-3 saat te bir altı açıldığında bezini  kuru bulduğunuz oluyor mu?)

*Tuvalete gitme ihtiyacı olduğunda yüzü ile mimikleri ile veyaduruşu ile ifade edebiliyor mu?

Eğer bu sorulardan ilk ikisine evet cevabını verebiliyorsanız çocuğunuzun artık mesanesini kontrol edebilme gücüne sahip olduğunu düşünebilirsiniz. Çünkü jest ve mimikleri kullanma özelliğine bu dönemde her çocuk sahip değildir.

 Bedeni Hazırlık:

El ve parmak koordinasyonu (maksatlı davranıştaki ortak hareketler) çeşitli objeleri kavrayabilecek kadar gelişmiş midir?Legoları takıp çıkartabiliyor mu?Bu ve benzeri sorulara “evet” diyebiliyorsanız çocuğunuzun bedeni olarak yeterli olgunluğa ulaştığını düşünebilirsiniz.

 Zihinsel gelişim: Tuvalet eğitimine başlarken çocuğun zihinsel gelişimini mutlaka değerlendirmek gerekir.Çünkü yapılacak eğitim klasik bir bedeni şartlanma kurmak yönünde değildir. Maksat bedenin kontrolünü beyne vermektir. Bunun için çocuğun, anne-babasının isteklerini anlamak , cevaplandırmak ve uygun şekilde davranış gösterebilmek konusunda yeterli olduğunu belirlemek icab eder. Zihinsel olarak talimatlara hazır olma durumu olarak da tanımlanabilecek bu gelişim düzeyini saptamak için şu konulara ışık tutacak

Sorular yöneltilmelidir:

*   Yüzündeki organları gösterebiliyor mu?

• Belirli bir yere kendi kendine gidebiliyor mu?(odası, mutfak, tuvalet)
• Basit işlerde sizi taklit edebiliyor mu?
• İstediğiniz belirli bir oyuncağını getirebiliyor mu?
• Bir eşyayı başka bir yere yerleşmesi gerektiği gibi yerleştirebiliyor mu?

Eğer çocuğunuz bu beş maddedeki uygulamaları yapabiliyorsa, tuvalet eğitimi için zihni olarak da hazır demektir.

TUVALET ALIŞKANLIĞI KAZANDIRILRKEN NELER YAPILABİLİR?

Tuvalet eğitimi konusunda telaşa kapılmamak ve çocuğu zorlamamak gerekir. Anne ve babanın bu işlemi çocuktan çok sert bir biçimde istemesi onda korku ve endişe uyandırır.Çocuk zamanı geldiğinde normal bir şekilde kontrolü öğrenecektir.

Genellikle her beslenmeden sonra çocuğu birkaç dakikalığına lazımlığa oturtmak yeterlidir.Daha büyüdükçe tuvaletlerinin geldiğini ifade edebilirler ya da çeşitli hareketlerle anlatmaya çalışırlar. Dikkatli anne çocuğu hemen lazımlığa oturtarak altının ıslanmasını engelleyebilir.

Çoğunlukla ilk dört yıl içinde çocukların çoğu, tuvalet eğitimiyle ilgili az ya da çok problem çıkarırlar. Bazen bu problemler büyük bir sıkıntı kaynağı oluşturabilir. Diğer eğitim konularında olduğu gibi  önemli olan, özverili ve sağduyulu olmaktır. Sevecen bir yaklaşım ve sabırla ebeveynin çözümleyemeyeceği mesele yoktur.

Etiketler: çocuk eğitimi » TUVALET EĞİTİMİ » wc eğitimi