Üstün Yetenekli Çocuklar

Üstün Zekalı Çocuklar

Üstün kabiliyetlilik(giftedness) :Beyin fonksiyonlarinin yüksek düzeyde ve hizli olarak çalismasindan ortaya çikan, toplumun % 5 inde rastlanan üstün yetenek ve hüner özelligi.

Kabiliyet alanlari:Üstün kabiliyetin ortaya çiktigi ve degisik yöntemlerle ölçülebildigi alti alan vardir.

• 1. yüksek zeka
• 2. mekanik hüner
• 3. yaraticilik
• 4. sanatsal yetenek
• 5. fiziksel yetenek
• 6. liderlik kabiliyeti

Üstün kabiliyetli çocuklarin karakteristik özellikleri dört ana grupta incelenmektedir. bu gruplar:

• a) düsünme boyutu
• b) duygusal boyutu
• c) fiziksel ve fizikötesi boyutu
• d) sosyal boyutu

Üstün yeteneklilerin farkli düsünme özellikleri;

• 1- son derece çok sayida bilgi sahibi olma ve bunlari unutmama.
• 2- ileri düzeyde anlayis kabiliyeti, (leb demeden leblebiyi anlama)
• 3- alisilmadik seviyede farkli konularda ilgi ve merak, çok soru sorma
• 4- lisan kullaniminda, kelime hazinesi ve dil yeteneginde üstünlük
• 5- hizli düsünme, çabuk sonuca ulasma, hizli ilerleme
• 6- esnek ve farkli düsünme
• 7- genis çapli bir sentez kabiliyeti
• 8- garip, alisilmadik ve farkli iliskileri görebilme kabiliyeti
• 9- orijinal fikirler ve çözümler üretebilme
• 10- genelleme yapma, sonuçlari hissetme, soyut düsünme ve alternatifler üretme konusunda erken ve hizli gelisme.
• 11- inatçi, kararli ve hedefe dönük ve hatta bazen maceraci davranislar
• 12- disiplinli, bagimsiz ve çogu zaman isyankar davranislar
• 13- çabuk sikilma, yapacak bir seyler arama, bos duramama
• 14- komplex, karmasik seyleri tercih etme; tartismalardan zevk alma
• 15- ilgi bekleme, onure edilmekten hoslanma; çok konusma
• 16- yerinde duramama, asiri hareket

Üstün zekali ögrencilerin duygusal yönden farkliliklari;

• 1- baskalarina karsi son derece duyarlilik, sizin ne düsündügümüzü çabuk hissetmesi.
• 2- tuhaf bir mizah anlayisi.(bu bazen baskalarini kirabilir veya rahatsiz edebilir)
• 3- farkli oldugunu kendi hissettigi gibi baskalarina da hissettirmeye çalisma.
• 4- küçük yasta beliren bir idealizm
• 5- hissi derinlik, duygusallik.
• 6- mükemmelcilik, (dolayisiyla kendini ve baskalarini begenmeme)
• 7- belli derslerde olaganüstü bir basari gösterme.
• 8- bilinmeyen, esrarli konulara büyük bir alaka.
• 9- yüksek bir konsantrasyon kabiliyeti, ciddiyet.
• l 0- baskalarinin ne diyecegine pek aldiris etmeme.
• 11- tutku ile baglandigi bir konuyu her yerde gündeme getirme.

Üstün zekali ögrencilerin fiziksel ve fizik ötesi duyulari açisindan farkliliklari

• 1- duyularda asiri hassasiyet (renkler, sesler, kokular vs. üzerinde)
• 2- fiziksel ve entellektüel gelismede farkli bir ilerleme hizi
• 3- basarili olamadiklari fiziksel aktivitelerde yer almayi istememe, yarismaci fiziksel aktivitelerden kaçinma.
• 4- güzel sanatlardan birinde gösterilen yüksek kabiliyet (belli bir egitim almasa bile)
• 5- fizik ötesi olaylari düsünme konusunda yasitlarina göre daha önceden ilgilenme, felsefi tavirlar, garip düsünceler.
• 6- sairana ifadeler, güzel ve edebi sözler
• 7- girisimcilik ve mücadele gerektiren konularda üretkenlik.
• 8- iç dünyasinda derinlik ve bunun getirecegi yanlizlik
• 9- teorik ve estetik degerlere önem verme.
• 10- ask, sevk, istek ve içten gelen gayretin yüksek düzeyde olusu.
• l l- sik sik düsüncelere dalma, hayal gücünün kuvvetli olusu.

Üstün zekalilarin sosyal açidan farkli özellikleri

• 1- kendi istekleri yerine getirme ve kisilik konusunda erken gelisme.
• 2- sosyal problemlere güzel ve dogru çözümler önerme
• 3- liderlik, grup kurma, ekip olusturma ve yönlendirme
• 4- sosyal problemleri dogru teshis edebilme ve anlayabilme
• 5- toplumun adalet, güzellik, dogruluk gibi yüksek ihtiyaçlari ile ilgilenme.
• 6- yüksek ahlaki özelliklere sahip olma
• 7- yüksek düzeyde bir adalet duygusu
• 8- kendine güven, kararlilik
• 9- kendinden büyüklerle arkadasligi tercih etme.

Yukarida belli gruplar halinde incelenen özelliklerinin tamamini her üstün zekali ögrencide göremeyebiliriz. kabul edilen görüse göre üstün zekali ögrenciler bu 4 sahadan birinde yada birkaçinda çok üstün bir performans segileyebilmektedirler. sahip olduklari üstün özellikleri, iyi bir çevrede güçlü bir egitimde degerlendirebilenler, yillar sonra toplumun karsisinda birer dahi olarak çikabilmektedir.

Üstün yetenekler üzerindeki arastirmalarin önemi

Tarih boyunca milletlere önderlik etmis, buluslar yapmis, her sahada üstün eserler ve faaliyetler sergilemis üstün kabiliyetlerin çok iyi degerlendirilmeleri, yetistirilmeleri, sayi ve üretkenliklerinini artirilmasi konusunda son yillarda büyük bir ilgi alani olusmustur.. süphesiz ki toplumlarin ilerlemeleri bütün millet fertlerini içine alan ortak bir gayretle mümkün olabilir. bununla birlikte liderlerini bulamayan veya onara sahip çikamayan toplumlarin da yönlerini dogru olarak tesbit etmeleri, yeni buluslar ve icatlarla seviye kazanmalari mümkün degildir. terazinin bir kefesine toplumun bütün kesimlerini içine alan bir genel egitimi koyarsak, diger kefesine de o toplumu her sahada ileriye götürecek ve % 5’i olusturan kabiliyetli insanlari koyabiliriz.

Bir sirketin kendisini ileriye götürecek liderlere ve dahilere ne kadar ihtiyaci varsa, böylesi üstün kabiliyetlerin de kendilerine uygun özel bir egitime oldukça dogal ihtiyaçlari vardir. nasil ki zeka özürlü insanlari normal siniflara yerlestirmek bu çocuklara büyük bir haksizlik olabiliyorsa, üstün yetenekli olanlara özel bir egtimin vermemek de ayni derecede bir cinayettir. bunlara uygun bir egitim verebilmenin ilk sarti, bu tür yetenekleri çok küçük yaslardan itibaren dogru tesbit edebilmeye dayanir. üstün yeteneklerin kesfi kadar, bu yeteneklerin özel yöntemlerle gelistirilmesi ve yönlendirilmesi, toplumda bir azinlik teskil eden kabiliyetli gençler için hem bir hak hem de bir ihtiyaçtir. burada deha arastirmalarinin önemi ortaya çikmaktadir.

Özellikle gelismis ülkelerin bu konuya büyük önem vermeleri her sene milyonlarca dolar para harcamalari yüzlerce kitap, binlerce makale, onlarla dergi, çikartmalari da bizi bu konuda harekete sevk etmektedir.

Üstün kabiliyetli ögrencilerin belirlenmesi

·  1. üstün kabiliyetli olan ögrenciler anne-babalari yada ögretmenleri tarafindan kesfedilebilirler. bunlardan ögrenilecek bilgiler belirli bir form olusturularak kuru merkezde kaydedilmelidir. bu formda; – ögrencinin kisa özgeçmisi, bebekligi, okul öncesi vs. – ailesinin sosyoekonomik ve kültürel durumu – çocugun arkadaslarindan alinacak bilgiler vs. vs. yer almalidir – çocugun ögretmenlerinden alinacak bilgiler.

·  2. zeka testleri : bu testler yüzyila yakindir kullanilmakta olup, insanin kabiliyetlerinden belli bir bölümünü ölçmekte kullanilmaya devam edilmektedir. ögrencinin gelecegi adina tahminde bulunmada zeka testlerinin etkisi % 20 civarindadir. bununla birlikte bu testlerin degisik formlarinin vazgeçilemez bir kullanimi sürmektedir. zeka testleri grup halinde uygulanabildikleri gibi, bireysel (daha tutarli ama masrafli) uygulama imkanlari da vardir.bu testlerde 115 puan ve yukarisi alanlar incelemeye alinirlar. 10 yasinda bir çocugun 115 almasi, 11.5 yas zekaya 130 almasi, 13 yas zekasina 150 almasi ise 15 yas zekasina sahip olmasi demektir.

·  3. akademik kabiliyet testleri a) anadolu liseleri sinavlari b) fen liseleri sinavlari c) ilkokulda ve orta-lisede bilgi seviyesini ölçen basari testleri

·  4. yaraticilik testleri a) torrance’in 4 testi b) divergent thinghing test c) ipat’in yaraticilik testi d) diger testler

·  5. kisilik testleri a) ipat’in 6-8, 8-12, 12-18 yas kisilik analizine dayanan testler b) kuder ve benzeri testler (ilgi ve egilimleri ölçen testler)

·  6. sanatsal yetenek testleri a) meiser sanat testleri b) creative product scales wayne state university c) mülakat sinavi (uzmanlarindan olusan bir heyetçe yapilir)

·  7. liderlik testleri fundermental interpersonal relations orientation behaviour

·  Bu yedi grupta yer alan testlerin ve bilgilerin genel bir degerlendirilmesi sonucunda bir ögrencinin üstün yetenekleri ortaya çikartilir ve onun özel bir egitime ihtiyaci olup olmadigi belirlenebilir.bütün bunlarin disinda ortaokul seviyesine gelmis bir ögrenci fizik, kimya, matematik, resim, sanat, edebiyat, tiyatro vs. gibi belirli dallarda yapilan yarismalarda gösterdigi özel basarilarla da belirlenebilir

Dünyada üstün kabiliyetli çocuklar üzerinde yapilan çalismalar

Üstün kabiliyetli ögrenciler üzerindeki arastirmalar basta abd olmak üzere ingiltere, almanya, avustralya, israil, rusya gibi birçok ülkede özellikle son 30 yildir yogunlasmis bir sekilde devam etmektedir.

a) özel okullar ve eğitim merkezleri :üstün yeteneklerin egitimi konusunda abd ile ingiltere bu ögrenciler için özel okullar olmali-olmamali seklinde iki farkli görüs ve gelenek üzerindedir. abd’de bu sahada bir çok okul açilmistir. özellikle lise düzeyinde kurulan fen, teknoloji, sanat, sosyal bilimler liselerinde basarili çalismalar yürütülmektedir. ek-1’de abd’deki bir fen lisesi ile türkiye’deki bir fen lisesinin karsilastirilmasini görebilirsiniz. sadece bir fikir verebilmesi açisindan sunu söyleyebiliriz. abd’deki bir fen lisesinde yer alan bir süper bilgisayar, türkiye’de sadece bir üniversitemizde ve bir adet vardir.

b) üniversiteler: yine abd’de 200’e yakin üniversite üstün yetenekli ögrencilere ders verecek ögretmenler için sertifika programi uygulamaktadir. ayrica bu üniversitelerin ilgili bölümlerinin bir çogu üstün yetenekli ögrenciler için yaz okullari düzenlemektedir.

c) yayinevleri :üniversitelerle baglantili olarak çalisan yayinevleri tamamiyle özellesmis branslarda dergiler, kitaplar, testler, bilgisayar programlari ve diger bir çok yayinlari çikarmaktadirlar.

d) diger kaynaklar yukarida adi geçen üç ana kaynak disinda vakiflar, cemiyetler, arastirma enstitüleri, özel ve devlet kurumlari, internet bilgi bankalari ve daha farkli birçok kurum ve kuruluslar konu üzerinde degisik çalismalar yapmaktadir. bunlarin listesi ek-6 da görülmektedir.

Kurulacak vakif yada rehberlik arastirma merkezinin yapacagi isler

• a) önce vakifin yada merkezin çalisir hale getirilmesi
• b) kabiliyet ve yetenek testlerinin yurtdisindan getirilmesi
• c) getirilen testlere benzer yeni ve ülkemize ait testlerin hazirlik çalismalarinin baslatilmasi
• d) getirilen testlerin kullanilir hale getirilmesi
• e) testlerin uygulanmasi ve bilgilerin bilgisayara belli bir sistem içinde depolanmasi
• f) kurumun test uygulama, rehberlik ve egitim faaliyetlerinin planinin yapilmasi
• g) olusturulan plan ve programlarin brosür haline getirilerek bütün ilkokullara gönderilmesi h) basin-yayin kuruluslarina, resmi kurumlara tanitim yapilmasi
• i) is çevrelerine tanitim yapilarak destek istenmesi
• j) tesbit edilen ögrencilere haftada en az bir gün düzenli rehberlik hizmeti sunulmasi (cumartesi günleri)
• k) ailelere, ögretmenlere, okullara aydinlatici , bilgilendirici kitapçiklar, seminerler, brosürler hazirlanmasi l) aile gruplari olusturulmasi ve bunlarin koordinesi
• m) ögretmenlere seminer ve sertifika programlari düzenlenmesi
• n) ilkokul düzeyinde kurulacak merkez ve bu merkeze bagli subeler kanaliyla hizmetler sunulurken, ortaokul düzeyinde bir özel dahiler okulu kurulmasi ile ilgili çalismalar baslatilmasi
• o) kurulacak okulun ders müfredat programlarinin hazirlanmasi
• ö) kurulacak okulun mimarisinin tasarlanmasi için proje hazirlanmasi
• p) okulun laboratuvarlarinin fizibilite raporunun hazirlanmasi
• r) okulda görev alacak ögretmenlerin ve idarecilerin seçilmesi ve yetistirilmesi
• s) okulun kütüphane, bilgisayar sistemleri, spor faaliyetleri, kültürel çalismalari vs. konularinda ön hazirliklarin yapilmasi
• s) ögrencilerin seçilmesi ile ilgili güvenilir bir sistem olusturulmasi
• t) ögrencilerin seçildikten sonra ilgi ve yeteneklerine göre programlar düzenlenmesi
• u) mentor programinin isler hale getirilmesi.yani bu çocuklarin ilgili ve yetenekli oldugu alanlarda onlara yardim edebilecek profesyonel kisi ve kuruslarla ortak çalismalar yapmalarinin koordinasyonu.
• ü) yazokullari, bölgesel yarismalar, uluslararasi organizasyonlar düzenlenmesi
• v) merkezin her ilde ve hatta yurtdisinda subelerinin kurulmasi
• y) merkezin kendi içinde uzmanlik sahalarinin zaman içinde olusturulmasi ve yeni yan kurumlar açilmasi, “yayinevi, arastirma kurumlari vs. gibi”

Türkiye’deki YamanlarFen Lisesi ile ABD’deki Tomas Jeferson Fen lisesinin karsilastirilmasi (1996)

(ilk bilgi yamanlara ikincisi tomas jefersona ait)

• 1. liselerin kurulus yapisi /özel lise- devlet lisesi
• 2. ögrenci sayisi / 250- 1600
• 3. ögrenim süresi / 3 yil -4 yil
• 4. kurulus yili / 1988 -1985
• 5. ögrenci aldigi bölge / ülke geneli -eyalet (yani bölge)
• 6. ögrenci alma sekli / fen liseleri -l.yetenek sinavi % 60 sinavlarina göre 2.eski basarilari % 15 3.mülakat % 25
• 7. giris sinav tarihinin okul açisindan kaç ay önce oldugu / 4 ay- 9 ay
• 8. günde ortalama ders sayisi / 7– 7
• 9. uygulanan ders sistemi / klasik -kredili
• 10. bir senede alinmasi gereken minimum zorunlu ders çesidi / 12 – 6
• 11. ögrencilerin faydalanabilecekleri toplam ders türü / 36 -135
• 12. arastirma laboratuvar türü / 1 -13
• 13. ögretilebilen yabanci dil sayisi / 1 -6
• 14. bir senede yapilan ortalama proje sayisi / 10 -400
• 15. ögrencilerin arastirma yapip proje hazirlayabilecekleri anlasmali arastirma kurumu sayisi / 3 -45
• 16. okulda sunulan düzenli spor aktivitelerinin sayisi / 5- 18
• 17. bilgisayar alaninda bir ögrencinin ögrenebilecegi programlama dili sayisi / 2 -10
• 18. ders olarak sunulan sanat dallari sayisi / 2 -5
• 19. sanat derslerinin toplam sayisi / 2- 16
• 20. matematik agirlikli derslerin toplam türü / 5 -11
• 21. teknoloji ve mühendislik derslerinin toplam türü / 1 -37
• 22. projeye hazirlanan ögrencinin bir senede yaptigi çalismalarin minimum süresi (ortalama) / 30- 180
• 23. yaz okulunda uygulanan farkli program türü / 3 -9
• 24. bir senede ögrencilere okul disindan saglanan arastirma bursu miktari / 5000$ – 4.000.000$
• 25. bir senede katilim saglanan proje yarismalari sayisi / 5- 1

abd’deki t.j. fen lisesinde ögrencilere sunulan ve özel yamanlar fen lisesi’nde olmayan özel arastirma malzemelerinden bazilarinin listesi

·  1. cd rom kütüphanesi

·  2. astronomik gözlemleri modem vasitasiyla aninda gerçeklestirmek

·  3. kizilötesi spektrofotometre

·  4. gaz kromotograf

·  5. polarimetre

·  6. dec – 500 istasyonu

·  7. iris 4 – d çalisma istasyonu

·  8. ibm rs / 6000

·  9. cyber 910 ve iris 3130 grafik çalisma istasyonu

·  10. eta, 10 – p süper bilgisayar (unix de çalisiyor) [ türkiye’de sadece odtü’de var.]

·  11. honeywell – bull dps6 plus quad processor

·  12. next istasyonu renk sistemi

·  13. macintosh power 7100 / 80

·  14. rüzgar tüneli

·  15. akiskan tanki

·  16. hach drel 2000 (su kalitesini ölçen cihaz )

·  17. cad / cam destekli bilgisayarlar

·  18. görüs sistemli robotlar

·  19. otomasyon cihazlari

·  20. pcb fabrikasyon aletleri

·  21. pcb cad yazilimi

·  22. nansen agi

·  23. titresimden yalitilmis optik düzenekler

·  24. helyum – neon, argon-iyon ve kati hal lazerleri

·  25. çok komalli sintilasyon dedektörü

·  26. görüntü isleyen, bilgi toplayan ve analiz eden optik yazilimlar

·  27. nikon metalürji mikroskopu

·  28. ögrencilerin kullanimina açik bir tv stüdyosu

·  Üstün zekali ögrencilerin egitiminde basarili olmus ögretmenlerin karakteristik özellikleri

a. kisisel karakterler

bunlarin benlik duygulari güçlüdür, onurlu, gururlu ve yüksek iradelidirler; kendilerine deger verirler ve güvenirler. kendilerine deger ve önem verdikleri kadar baskalarinin benliklerine de önem ve deger verir, onlara saygi duyar, onlari destekler, onlara güvenirler. normalin üstünde bir zekaya sahiptirler. esnektirler, yeni fikirlere açiktirlar. entellektüel, edebi ve kültürel konulara ilgilidirler. bilgilerini artirmak, yenilemek pesindedirler; basariya tutkundurlar. askli, sevkli, gayretli ve isteklidirler. sezgileri güçlü, hassas ve anlayislidirlar. mükemmeli ararlar ve kendilerini buna adamislardir. bilinçli davranip, sorumluluk üstlenirler.

b. mesleki temayüller

baskici ve zorlayiciliktan ziyade yol göstericidirler. otoriterlikten daha çok demokratik olmayi tercih ederler. sonuçlara bakmaktan taha çok isleyis üzerinde yogunlasirlar. kuralci ve gelenekçilikten daha ziyade yenilikçi ve deneyimcidirler. belli sonuçlara ulasmada hizli davranip problemleri çöze çöze ilerlerler. sorulara cevap vermek yerine, baskalarinin cevap vermesini saglayacak sekilde yöntem uygularlar.

c. ögretmenlik davranislari

kendilerine has, esnek ve bireyin isteklerini ön plana çikaran programlar gelistirir ve uygularlar. sicak, yumusak ve müsamahakar bir atmosfer olustururlar. bireylere göre farklilasan stratejiler uygularlar. kisilerin imajlarina saygi duyar ve pozitif davranislari desteklerler; onlarin inanç ve degerlerine saygilidirlar. hayal gücüne ve üretkenlige saygi duyarlar. dersin entellektüel seviyesine yüksek tutarlar. ferdiyetci davranislara ve kisiliklere saygilidirlar. konularina son derece hakim olmalari yaninda, daima kendilerini yenileme bilgi ufkunu genisletmeyi ihmal etmezler. ögrencilerine inanir, güvenir, kooperatif davranirlar ve naziktirler.

yukarida adi geçen özelliklerin tamami aday ögretmende olmasa bile bunlar zaman içinde ve belli bir egitim sonucu kazanilabilirler. bir kisminin olusmasi da zaman ve tecrübeye baglidir. genelde belli bir süre mesleki tecrübe olmasi ve bu süre zarfinda edinilen izlenim, elde edilen sonuçlar, dahi ögrencileri egitecek ögretmenlerin seçilmesinde belli bir kriter olarak kabul edilebilir. bununla birlikte üniversitelerin egitim psikolojisi bölümlerince uygulanacak ve bu sahada son gelismeleri ve çalismalari aktararak ögrencilerin iyi taninmasi ve yönlendirilmesini kolaylastiracak seminer, sertifika programi yada master-doktora türü programlar bu sahaya girecek ögretmenlerin yetistirilmesinde alinabilecek önlemlerdendir. abd’de yapilan çalismalarda bu tür okullarda görev yapacak ögretmenler için doktora sarti yaninda iki yillik mesleki tecrübenin olmasi da tavsiye edilmektedir.

Abone olunacak dergiler (yillik)

1. creative kids, (mucit çocuklar) : 6 sayi: 20 dolar. prufrock press.

2. journal of secondany gifted ed. (orta ve lise deha egitimi dergisi) 4 sayi: 35 dolar. prufrock press.

3. gifted child (dahi çocuk) : 6 sayi, 30 dolar. prufrock press

4. looking to their future : (onlarin gelecegine bakis) ingiltere nagc

5. european journal for high ability (avrupa üstün yetenek dergisi) :40 dolar.almanya echa

6. journal for the education of the gifted (üstün yetenekli çocuklarin egitimi dergisi) : usa north caurolina

7. roeper review : usa

8. gifted education international (uluslararasi deha egitimi) : ab akademik uk

9. flying high : uk nace

10. exceptional child education resources (farkli çocuklarin egitiminde kaynaklar) : 4 sayi, 94 dolar. usa cec

11. jounal of creative behaviour (yaratici davranis dergisi) eski sayilar. dahil bir senelik abone ücreti 400 dolar.

12. gifted children monthly. ( dahi çocuklar )12 sayi, 29 dolar.gifted and talented publications in.213 hollydell drive; sewell, nj 08080 us.

13. gifted child today po.box 6448 mobile, al 36660-0448 (günümüzde dahi çocuk) 6 sayi, 24 dolar;

Üstün yetenekli ögrencilerle ilgili çalisma yapacak uzmanlarin okumalari gereken kaynak kitaplar

1. buchanan, n.k.& feldhusen, j.f.(eds.). (1991) conducting research and evaluation in gifted education. new york: teachers college press.

2. clark, b. (1988) growing up gifted. merrill, columbus. colengelo, w l davis, g.a.(1991) handbook of gifted education. new york. allyn & bacon

3. cropley, a.j.(1992). more ways than one: fostering creativity. norwood, nj: ablex.

4. davis, g a & rim, s.b. (1989). education of the gifted & talented. prentice hall.

5. de bono, e. (1993) teach your child to think. penguin books. isbn. 0140126805

6. deslisle, j.r. (1992) guiding the social and emotional development of gifted youth. new york: longman.

7. dunn, r. dunn, k.& treffinger, d.(1992). bringing out the giftedness in a young child. chichester. john wiley

8. fisher, r. (1994) teaching children to think. simon & schuster. isbn. 075010371-x

9. freeman, j. (ed.) (1985) the psychology of gifted children. chichester: wiley (libraries only).

10. gallagher, j.j.(1985). teaching the gifted child. new york. allyn & bacon isbn 0205084214

11. george, d.r. (1995). gifted education, identification and provision. london. david fulton.

12. gross, m.u.m. (1993) exceptionally gifted children, london. routledge isbn 0415064171

13. heller, k.a. monks. f.j.& passow, h.a.(eds.) (1993). international handbook of research and development of giftedness and talent. oxford: pergamon press.

14. schwartz l.l. (1994) why give ‘gifts’ to the gifted. california. corwin press inc. isbn 0803961030

15. shore, b.m.cornell, d.g., robinson, a & ward, v.s.(1991). recommended practices in gifted education: a critical analysis. new york : teachers college press.

16. sternberg, d. j. & davidson, j.e. (1986). conceptions of giftedness. cambridge : cambridge university press

17. timar, b.t.& kirp, d.l.(1988) managing educational excellence, brighton: palmer press. isbn.1850003599

18. wallace, b. (1981). teaching the very able child. ward lock.isbn.0706242289

19. wallace, b & adams h.b.(eds.) (1993). world-wide perspectives on the gifted disadvantaged. bicester:ab academic publishers

20. young, p & tyre, c. (1992). gifted or able – realising children’s potential. open university press. isbn. 0335099963 ek 7

Etiketler: Üstün Zekalı Çocuklar